เล่าสู่กันฟังเรื่อง วิธีการคิดเชิงกลยุทธ์

ดร.ดนัย เทียนพุฒ
Dr.Danai Thieanphut
http://www.dntnet.com

ในธุรกิจจะมีสิ่งที่แปลกๆ เกิดขึ้นอยู่เสมอ ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มที่ปรึกษาธุรกิจกลุ่มองค์กรขนาดใหญ่ กลุ่มธุรกิจขนาดกลาง
และขนาดเล็กทั้งในประเทศและต่างประเทศองค์กรธุรกิจระดับโลก ผู้บริหารธุรกิจระดับสูงหลายๆ องค์กรในโลกนี้ มักจะ
สนใจที่อยากจะเรียนรู้และเข้าไปศึกษา "องค์กรธุรกิจระดับโลกที่ประสบความสำเร็จ" ทั้งนี้ก็เพื่อจะได้นำแนวคิดหรือบทเรียน
ดังกล่าวนำมาปรับใช้ในองค์กรของตนเอง

ดังนั้น ธุรกิจระดับโลก เช่น GE Wal-Mart Microsoft Sony Toyota GM FordNokia ฯลฯ บริษัทเหล่านี้จะมีผู้ที่ทำการศึกษา
และนำเสนอบทเรียนหรือเบื้องหลังออกมาอย่างต่อเนื่อง

คำถามที่เป็นประเด็นสำคัญก็คือ อะไรคือ ปัจจัยที่ทำให้องค์กรเหล่านี้ประสบความสำเร็จ ซึ่งคำตอบในเรื่องเหล่านี้มีการอธิบายกัน
ไว้อย่างมาก เช่น เป็นเพราะ CEO หรือภาวะผู้นำบ้างเป็นเพราะนวัตกรรมบ้างเป็นเพราะการทุ่มในเรื่องของคนบ้าง (พัฒนาความรู้)
เป็นเพราะก้าวเข้าไปสู่ธุรกิจได้ก่อนคนอื่น ฯลฯ

องค์กรที่ปรึกษาธุรกิจหรือสถาบันการศึกษา ดูจะเป็นสิ่งที่เกิดมาควบคู่กับองค์กรธุรกิจระดับโลกที่ประสบความสำเร็จหากผู้บริหารธุรกิจ
ได้มีโอกาสศึกษาผลวิจัย ผลการสำรวจหรือการศึกษาดูงานจากต่างประเทศจะพบว่า

- จะมีหน่วยงานสาธารณะหรือหน่วยงานด้านบริการทางการศึกษาเข้ามาศึกษาและ จัดอันดับ จัดกลุ่มบริษัทชั้นนำระดับโลกต่างๆ เหล่านี้
ว่าประสบความสำเร็จด้วยปัจจัยอะไรบ้าง

- สิ่งที่เราพบเห็นกันก็คือ อันดับดังกล่าวได้รับการยอมรับและมีความน่าเชื่อถือที่สูง ซึ่งอาจจะเป็นเพราะใช้ข้อมูลทั้งด้านเชิงปริมาณและ
เชิงคุณภาพโดยเฉพาะอย่างยิ่งบทเรียนขององค์กรที่ปรึกษาธุรกิจ จะมีบทบาทและชี้นำองค์กรธุรกิจที่สูงและสูงมากกว่าสถาบันการศึกษา
เพราะเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นจริงในธุรกิจแบบ "ทันที"(Real Time) จึงมีความเหมาะสมและทันสมัยกว่าองค์ความรู้จากโลกสถาบันการศึกษาและ

วิธีการคิดเชิงกลยุทธ์

ผู้เขียนพบว่า การศึกษาดูงานหรือการเรียนรู้จากองค์กรที่ประสบความสำเร็จเป็นสิ่งที่ดี และมีประโยชน์กับธุรกิจต่างๆ เป็นอเนกอนันต์
แต่สิ่งหนึ่งที่สำคัญและเชื่อว่าสำคัญอย่างยิ่งคือ

(1) ผู้บริหารธุรกิจระดับสูง หรือองค์กรธุรกิจที่ประสบความสำเร็จเหล่านี้มี "วิธีการคิดเชิงกลยุทธ์" อย่างไร และสามารถเรียนรู้ใน
วิธีการดังกล่าวได้หรือไม่ หรือเป็นสิ่งเฉพาะขององค์กรธุรกิจนั้นๆ ที่ไม่สามารถเลียนแบบได้

(2) มีสิ่งหนึ่งที่เรียกว่า "ความสามารถหลักของธุรกิจ" (Core Competencies) ซึ่งเรียกกันใหม่ในปัจจุบันว่า "สมรรถภาพขององค์กร"
(Organizational Capability) เป็นสิ่งที่คู่แข่งขันไม่สามารถลอกเลียนแบบได้หรือทำได้ดีเท่ากับองค์กรธุรกิจชั้นนำ

ดังนั้นแสดงให้เห็นว่า ตรรกของการศึกษาหรือดูงาน หรือเรียนรู้จากองค์กรธุรกิจที่ประสบความสำเร็จจะไม่มีประโยชน์อะไรเลย
ถ้าองค์กรธุรกิจที่แห่แหนไปศึกษาดูงานหรือ เรียนรู้จากองค์กรธุรกิจที่ประสบความสำเร็จ ถ้าหากองค์กรธุรกิจของตนเองไม่มี
"วิธีการคิดเชิงกลยุทธ์" หรือสร้างให้เกิด การคิดเชิงกลยุทธ์ขึ้นในองค์กรของผู้บริหารธุรกิจ

วิธีการคิดเชิงกลยุทธ์ (Strategic Thinking Process) จึงเป็นกระบวนการสำคัญขององค์กรธุรกิจ
ที่จะก้าวไปสู่ความสำเร็จแล้วอะไรที่อยู่ในองค์ประกอบของวิธีการคิดเชิงกลยุทธ์

ผู้เขียนคงต้องย้อนกลับไปว่า ในการคิดเชิงกลยุทธ์ (Strategic Thinking) มีโมเดลของการคิดเชิงกลยุทธ์อยู่ 2 ส่วนด้วยกันคือ

ส่วนแรก การสร้างทัศนภาพ (Scenario Generation) เป็นการวิเคราะห์เกี่ยวกับ ฉากภาพหรือทัศนภาพของธุรกิจว่า แรงขับทางกลยุทธ์
อะไรจึงจะทำให้ฉากภาพหรือทัศนภาพนั้นประสบความสำเร็จ

ส่วนที่สอง คือ โมเดลความคิด (Mental Model) เป็นการสร้างรูปแบบหรือโครงสร้างทางความคิดของธุรกิจขึ้นมาโดยศึกษา จาก
เหตุการณ์ธุรกิจ กำหนดรูปแบบของเหตุการณ์ธุรกิจแล้วจึงสร้างรูปแบบหรือโครงสร้างทางความคิด หลังจากนั้นจึงนำไปทดสอบ
กับเงื่อนไขขององค์กร จนกระทั่งเกิดเป็น "โมเดลความคิด" ขึ้นมาในที่สุด

เรื่องราวของ "วิธีการคิดเชิงกลยุทธ์" ไม่ใช่การไปค้นหาว่า

- ในลักษณะของผู้บริหารธุรกิจแบบไหนจึงจะมีวิธีการคิดเชิงกลยุทธ์

- ต้องไปเรียนรู้การคิดทางบวก หรือทักษะการคิด แม้จะช่วยได้แต่ไม่ใช่หัวใจสำคัญ

- การเข้าไปศึกษาดูงานหรือเรียนรู้จากองค์กรที่ประชาสัมพันธ์ตนเองตลอดเวลา

หรือองค์กรที่อิงกับผู้นำทางการเมือง หรือองค์กรที่ป็นกลุ่มทุนผูกขาด ก็เป็น "แวบ!" หนึ่งเท่านั้นเพราะคงไม่มีใครเปิดเผย "เคล็ดวิชา"
ของตนเองให้คนอื่น (ธุรกิจอื่น) ได้เรียนรู้เพราะโลกธุรกิจเต็มไปด้วยการแข่งขัน

ฉะนั้นผู้บริหารธุรกิจระดับสูงหรือองค์กรธุรกิจที่ต้องการประสบความสำเร็จ ไม่มีวิธีทางลัดหรอกครับที่จะได้มากซึ่งความสำเร็จแบบง่ายๆ
ขอย้ำท่านต้องสร้าง "วิธีการคิดเชิงกลยุทธ์" ขึ้นมาใช้ในรูปแบบของธุรกิจท่านเอง.นี่แหละหนทางแห่งความสำเร็จที่แท้จริง!!!
ซึ่งดูจะห่างกันไกลอย่างยิ่งในประเทศที่การศึกษายังพัฒนาไม่มากหรือระบบการศึกษาค่อนไปทางลอกเลียนแบบโลกตะวันตก

ที่มา : http://www.oknation.net/blog/DNT/2007/05/14/entry-2